حسادت، دردی است نسبت به «خوشبختی دیگران» و از منظر هیجان‌رفتار، غم و خشمی است نسبت به اهدافی که دیگران دست یافته‌اند و فرد حسود به آن دست نیافته‌است.
ما همه با حسادت آشنا هستیم. از مدرسه و دبیرستان تا دانشگاه و محل کار، گاهی به نمرات هم کلاسی، به قد و بالای دوستی یا ماشین و خانه و زندگی همکاری حسادت کرده ایم. حسادت احساسی طبیعی در انسان است؛ مثل ترس، اضطراب، خشم و عصبانیت جزئی از احساسات آدمی است. حسادت زمانی مشکل ساز می شود که در آن غرقه شویم و تنها چشم انداز ما به جهان باشد. آنگاه به سمی تبدیل می شود که روابط ما را آلوده می کند و جسم و روانمان را می آزارد. به گفته دونا فرمون پاول، احساساتی مانند عصبانیت، حسادت، نفرت و ناراحتی باعث تولید ماده‌ای شیمیایی در بدن می شود که بسیار شبیه آرسنیک است. به عبارت ساده ، احساسات منفی ما را مسموم می کنند.
حسادت چیست؟
بسیاری از فیلسوفانی که به دنبال تعریف حسادت هستند، آن را نوعی احساس سرخوردگی می‌دانند که در شخصی که حسادت می‌ورزد، قابل تشخیص است به این صورت که حسود می‌گوید: «من خوب نیستم». بسیاری، نه همه، بر این باورند که حسادت شامل میلی است به اینکه گفته شود: «من خوب نیستم و البته رقیب هم خوب نیست». حسادت در بسیاری از موارد علامت یا نمونه‌ای از تمایل انسان است به مقایسه کردن رفاه یا خوشی خود نسبت به دیگری یا دیگران. این بی‌میلی و اکراه نسبت به دیدن خوشی خود، نسبت به دیگران وابسته به آن است که به صورت متعارف، ما زندگی آسوده را چگونه برای خود، تعریف کرده باشیم و این بینش نه به دلیل ارزش ذاتی و درونی آن از خوشی خودمان است، بلکه به این دلیل است که با دیگران مقایسه‌اش می‌کنیم. به هر حال تعریف مؤثر از حسادت این است که: «حسادت، دردی است نسبت به خوشبختی دیگران» و از منظر هیجان‌رفتار، غم و خشمی است نسبت به اهدافی که دیگران دست یافته‌اند و فرد حسود به آن دست نیافته‌است.
حسادت چه تاثیری بر بدن ما دارد؟
بیانکا الکساندر (Bianca Alexander) متخصص تغذیه گیاهی و مربی برجسته یوگا در پژوهشی برخی از تأثیراتی را که سم حسادت بر قسمت‌های مختلف بدن دارد بر شمرده است که در ادامه می خوانید:
مغز:هیدیکو تاکاهاشی، دانشمند علوم اعصاب دانشگاه کیوتو ، توضیح می دهد وقتی شما آکنده از حسادت، رزومه کاری خود را با رقیب قدیمی‌تان مقایسه می کنید درد اجتماعی حسادت در گره های عصبی قشرقدامی مغز تقریباً مانند درد جسمی تجربه می شود.
معده: فرانک جان نینویاگی ، روانپزشک دانشگاه ییل توضیح می دهد، وقتی رئیس شما از کارتان تمجید می کند ناهار آن روز بسیار خوشمزه به نظر می رسد. اما اگر با تهدید یک رقیب که می تواند شما را بیکار کند مواجه شوید، یک واکنش ترس در آمیگدال فعال شده که باعث افزایش تولید آدرنالین و نورآدرنالین می‌شود. نتیجه آن عدم اشتها و حالت تهوع در شما است.
چشم: اگر جذابیت ظاهری دیگران شما را به حسادت وادار می کند به احتمال زیاد به طور مداوم به جذابیت دیگران خیره می شوید. براساس تحقیقات اخیر در ژورنال شخصیت و روانشناسی اجتماعی ، افرادی که به طور مداوم نسبت به ظاهر دیگران حسادت می کنند، خاطرات قوی تری از خود نسبت به آنچه که نیستند شکل می‌دهند. امری که منجر به خودشیفتگی و خودستایی فرد می شود.
قلب: به گفته جاناتان دوش ، متخصص علوم اعصاب در دانشگاه حیفا ، سیستم عصبی سمپاتیک تحت استرس حسادت ، ضربان قلب را سریعتر کرده و فشار خون را تندتر می کند. با گذشت زمان، این می‌تواند به فشار خون بالا و بیماری های قلبی منجر شود.
با این همه خبر خوب این است که حسادت مثل نارسایی قلبی نیست که چاره نداشته باشد و شما می توانید با مدیریت آگاهانه تر احساسات خود ، برای غلبه بر حسادت و تبدیل آن به یک قدرت شگفت انگیز تلاش کنید.
چگونه بر حسادت خود غلبه کنیم
رویای زندگی خود را بسازید: وقتی ما هدفی در زندگی نداریم و می بینیم که شخص دیگری در پی هدف خود چگونه زندگی اش را می سازد از لحاظ عاطفی ناتوان می شویم و به دام حسادت می افتیم. درحالی که شما می توانید، کار خود را انجام دهید و شروع به ساختن رویای خاص خود کنید. با برداشتن اولین قدم ها در جهت درست، به زودی خود را درگیر دنبال کردن استعدادها ، احساسات و علاقه های بی نظیر خود می یابید که به زندگی شما رنگ و بویی حقیقی و سرشار از اطمینان می بخشد.
اصیل باشید: جعلی بودن نشانه ی روشنی است که شما نمی توانید به خود اعتماد کنید و خودتان باشید و به این خاطر تمایل به انکار موفقیت، اعتماد به نفس یا ثروت دیگران دارید. با آگاهی از افکار، احساسات و نگرشهای اصیل و معتبر خود در هر لحظه به خودتان اجازه می دهید تا صادقانه در مورد دیگران ابراز نظر کنید و به خاطر موفقیت، اعتماد به نفس یا ثروت آنان را بستایید. اینگونه خودتان را آزاد می کنید و اجازه می دهید با نور خودتان بدرخشد.
از خودتان مراقبت کنید: این گفته‌ای قدیمی است: اگر خودتان را دوست ندارید، دوست داشتن شخص دیگری غیرممکن است. مراقبت از خود شامل هر چیزی است که ذهن، بدن و روح شما را پرورش می دهد. برای من یوگا، مراقبه و پیاده روی باعث می شود احساس شادابی، دلخوشی و امنیت بیشتری داشته باشم. برای شما ممکن است آشپزی ، باغبانی ، نقاشی، مطالعه یا بازی و همنشینی با فرزندان و همسر باشد. هرکاری که واقعاً شما را سرشار می کند، انجام دهید آنگاه می توانید دیگران را دوست بدارید.
با افراد مثبت صمیمی شوید: کارشناسان معتقدند که هر فرد بیشترین شباهت را با 5 نفری پیدا می کند که بیشترین وقت خود را با آنها می گذراند، بنابراین اگر از هیچ بخشی از زندگی خود راضی نیستید، وقت آن است که نگاهی دقیق تر به دایره دوستان صمیمی خود بیندازید
از مقایسه خود با دیگران دست بردارید: ما در سیاره ای با بیش از 7 میلیارد انسان دیگر زندگی می کنیم ، بنابراین از نظر آماری احتمالاً همیشه کسی باهوش، لاغرتر، ثروتمندتر، زیرک تر، روحانی تر و “غیره تری” از شما خواهد بود. با این همه زندگی هیچ کس به اندازه ای که در ظاهر/ فیس بوک /اینستاگرام به نظر می رسد کامل نیست. در پشت صحنه ، زندگی آنها می تواند یک دروغ باشد، پس چرا خودِ خودمان را با شخص دیگری از دیگران مقایسه کنید؟
جدائی را تمرین کنید: داشتن آرزو مشکلی ندارد، اما دلبستگی به آنها رنج ایجاد می‌کند. دلبستگی های ناسالم به آدم ها، مکان ها و چیزها باعث می شود که ما در ترس مدام از دست دادن آنها زندگی کنیم. این وابستگی زمینۀ پرورش افکار و رفتارهای حسادت آمیز نسبت به دیگران است. اما اگر در زندگی وابسته به چیزی و کسی نباشیم، آزادانه و بدون وابستگی به نتیجه اعمالمان، می توانیم آزاد، بدون ترس و در آرامش زندگی کنیم.
تشویق کنید: به جای اینکه هر وقت شخصی را با نعمت های مورد نظر خود ملاقات کردید، از آن ناراحت شوید، به او تبریک بگویید. دقیقاً به آنها بگویید که چرا آنها را تحسین می کنید. صادق بودن با دیگران و خوبی هایشان را تبریک گفتن و تشویق کردن با از بین بردن احساسات منفی از قلب ما، مانع از خشمگین شدن در حسرت و حسادت می شود. اینگونه انرژی شما برای ایجاد چیزهای عالی در زندگی خود آزاد می شود.
مراقبه کنید: مراقبه احساسات منفی ما را آزاد می کند و اجازه می دهد که با هر دم و بازدم این احساسات از درون ما به سطح آمده و مرتفع شوند. هر روز و اگر نمی توانید سه بار در هفته به مراقبه بنشینید و اجازه دهید تا احساسات منفی شما دفع شود.